Prawie wszystko o prawie pierwokupu nieruchomości | Agencja Nieruchomości Warszawa

Prawo pierwokupu nieruchomości jest normą prawną, z której na podstawie umowy lub mocą ustawy wynika przywilej określonej osoby fizycznej lub prawnej do zakupienia nieruchomości będącej przedmiotem umowy lub ustawy w pierwszej kolejności, jeśli dotychczasowy właściciel wyrazi wolę sprzedania tej nieruchomości. Prawo pierwokupu regulują artykuły od 596 do 602 Kodeksu Cywilnego.

W zależności od podstawy powstania prawa pierwokupu, rozróżnia się prawo pierwokupu umowne i ustawowe. Prawo pierwokupu umowne może wynikać z samodzielnej umowy wyznaczającej podmiot uprzywilejowany pierwokupem, ale częściej występuje ono, jako część innego ustalenia wynikającego np. z umowy kupna sprzedaży nieruchomości, umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, zamiany lub darowizny.

Natomiast prawo pierwokupu ustawowego wynika z intencji ustawodawcy powiązania pierwokupu nieruchomości z określoną osobą fizyczną lub prawną.

Warto zwrócić uwagę na różnicę między prawem pierwokupu nieruchomości, a prawem pierwszeństwa. Polega ona na tym, że prawo pierwszeństwa zakupu nieruchomości dotyczy tylko zamiaru sprzedaży nieruchomości. Każda próba zatajenie przez właściciela prawdy o ciążącym na jego nieruchomości prawie pierwokupu i sprzedanie jej w wyniku zatajenia tej prawdy, wywołuje zgodnie z Kodeksem cywilnym skutek prawny w postaci możliwości dochodzenia odszkodowania za strony wprowadzonego w błąd nabywcy.

Ustawowe prawo pierwokupu gminy

W obrocie nieruchomościami zdecydowanie częściej niż umowne prawo pierwokupu, występuje pierwokup ustawowy. Obrót nieruchomościami nie jest regulowany Kodeksem cywilnym, lecz przez ustawę o gospodarce nieruchomościami. Ustawa ta wyszczególnia nieruchomości, które podlegają prawu pierwokupu, a także wskazuje sytuacje, w których nie można skorzystać z przywileju pierwokupu. Ustawa wymienia m.in. takie rodzaje nieruchomości objętych prawem pierwokupu, jak: niezabudowane nieruchomości gruntowe, które sprzedawca nabył uprzednio od skarbu państwa, lub gdy niezabudowane nieruchomości gruntowe użytkował na podstawie dzierżawy wieczystej oraz nieruchomości zabytkowe figurujące w rejestrze zabytków.

Ustawowe prawo pierwokupu przysługuje wójtowi, burmistrzowi, lub prezydentowi miasta i jest realizowane poprzez doręczenie reprezentowanym przez nich organom samorządu terytorialnego, aktu notarialnego dotyczącego kupna sprzedaży nieruchomości objętej prawem pierwokupu. Organ samorządu terytorialnego na terenie, którego znajduje się nieruchomość objęta ustawowym prawem pierwokupu, ma miesiąc na oświadczenie, czy z prawa pierwokupu skorzysta.

Prawo pierwokupu nieruchomości rolnej użytkowanej na podstawie umowy dzierżawy przysługuje dzierżawczy, jeśli umowa miała formę pisemną, a okres jej obowiązywania był dłuższy niż trzy lata.

W sytuacjach, gdy nie ma osoby prawnej lub fizycznej uprzywilejowanej prawem pierwokupu nieruchomości rolnej, lub, gdy żadna z uprzywilejowanych osób z pierwokupu nie skorzystała, prawo pierwokupu przysługuje Agencji Nieruchomości Rolnych, powołanej w celu przejmowania i zagospodarowywania państwowych gruntów rolnych.