Dziedziczenie nieruchomości | Biuro Nieruchomości Trinity House

Większość ludzi zakłada, że będą żyli długo i szczęśliwie. Jednak mimo najszczerszych życzeń, żeby tak było, nikt nie potrafi przewidzieć ani „szczęśliwości”, ani długości życia. Z powodu tej nieprzewidywalności życiowych zaszłości, musi je regulować prawo, a konkretnie kodeks postępowania cywilnego. Kodeks ten stanowi, że dziedziczenie jest to wejście spadkobiercy lub spadkobierców w sytuację prawną spadkodawcy, czyli krótko mówiąc, na przejęciu praw i obowiązków majątkowych, których podmiotem do chwili śmierci był spadkodawca.

Zachodzą dwie możliwe sytuacje prawne w chwili śmierci właściciela nieruchomości. Pierwsza jest wtedy, gdy spadkodawca zostawił testament, którym wyznaczył krąg swoich spadkobierców – mówimy wtedy o dziedziczeniu testamentowym; i druga, gdy takiego testamentu nie zostawił – mamy wtedy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym.

W Polsce dziedziczenie testamentowe regulowane jest kodeksem cywilnym, który określa przypadki ważności lub nieważności testamentu, ale uznaje też pierwszeństwo postępowania testamentowego przed postępowaniem ustawowym. Postępowanie ustawowe jest stosowane, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu, lub gdy testament jest nieważny, bądź wtedy, gdy spadkobiercy nie chcą, czy też nie mogą przyjąć spadku. Dziedziczenie ustawowe może zachodzić także wtedy, gdy spadkodawca nie określił spadkobierców części spadku, lub, gdy wyznaczeni spadkobiercy nie chcą albo nie mogą przyjąć tej części spadku.

Sam fakt dziedziczenia nieruchomości nie jest jednoznaczny z możliwością dowolnego rozporządzania nabytą drogą spadku własnością. Żeby to mogło nastąpić, musi zostać zakończone postępowanie spadkowe. W trakcie postępowania spadkowego, spadkobiercy mogą na podstawie pisemnego oświadczenia przyjąć lub odrzucić spadek. Jeśli spadkobiercy w ciągu 6 miesięcy od otwarcia spadku, nie złożą takiego oświadczenia, poświadczonego sądownie lub notarialnie, zakłada się, że przyjmują oni spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli zobowiązują się pokryć ciążące na będącej przedmiotem spadku nieruchomości zobowiązania i długi tylko do wysokości wartości odziedziczonej nieruchomości.

Dziedziczenie testamentowe a dziedziczenie ustawowe.

W przypadku, gdy testament określa jasno podział spadku, a spadkobiercy nie wnoszą żadnych zastrzeżeń, co do wartości przypadających im części spadku, postępowanie spadkowe może być zakończone aktem notarialnym, poświadczającym nabycie praw do odziedziczonej nieruchomości.

Niestety, wspomniana na wstępie nieprzewidywalność życiowych zaszłości, powoduje najczęściej, że spadkodawca nie sporządził odpowiedniego testamentu w związku, z czym, jego spadkobiercy muszą wszcząć przed sądem postępowanie ustawowe, prowadzące do uregulowania prawa własności do odziedziczonej nieruchomości. Postępowanie to rozpoczyna złożenie wniosku do Sądu Rejonowego, właściwego zamieszkania spadkodawcy. Opłata sądowa za złożenie wniosku wynosi 55 zł. Postępowanie ustawowe kończy się postanowieniem sądu stwierdzającym nabycie prawa do spadku oraz ustalającym podział spadku z uwzględnieniem poszczególnych spadkobierców. Wydając postanowienie o nabyciu spadku, właściwy sąd kieruje się kodeksem postępowania cywilnego, w którym przewidziane są prawa wszystkich spadkobierców. Także tych, których spadkodawca nie uwzględnił w swoim testamencie, lecz pozostających w przewidzianych prawem związkach z nim. Sąd postanawia m.in. o zachowku, który zabezpiecza interesy osób bliskich spadkodawcy, które zostały przez niego pominięte w testamencie.